| Sr.No | शब्द = | समानार्थी शब्द |
|---|---|---|
| 1 | अभिनेता | नट |
| 2 | काठ | तीर, किनारा, तट |
| 3 | अंगार | निखार |
| 4 | अग्नी | आग, अनल, पावक, वन्ही, विस्तव |
| 5 | कावळा | काक, एकाक्ष, वायस |
| 6 | अत्याचार | अन्याय, जुलूम |
| 7 | किल्ला | गड, तट, दुर्गा |
| 8 | इंद्र | सुरेंद्र, देवेंद्र |
| 9 | अमृत | पीयुष, सुधा, संजीवनी |
| 10 | कुटी | झोपड |
| 11 | उपवन | बगीचा, बाग, उद्यान, वाटिका |
| 12 | खडक | दगड, पाषाण |
| 13 | खटाटोप | प्रयत्न, मेहनत, धडपड |
| 14 | उदास | खिन्न, दुःखी |
| 15 | अंग | शरीर, तनु, काया, देह |
| 16 | अपराध | गुन्हा |
| 17 | कान | कर्ण, श्रवण |
| 18 | अंत | शेवट, अखेर |
| 19 | इहलोक | मृत्युलोक |
| 20 | अपाय | त्रास, इजा |
| 21 | किमया | जादू, चमत्कार |
| 22 | उणीव | कमतरता, न्यून, न्यूनता |
| 23 | अवचित | एकदम, अचानक |
| 24 | कृश | हाडकुळा |
| 25 | क्षोभ | क्रोध |
| 26 | उदर | पोट |
| 27 | अविरत | सतत, अखंड |
| 28 | अनर्थ | अरिष्ट, अखंड |
| 29 | उत्कर्ष | भरभराट |
| 30 | अरण्य | तलवार |
| 31 | एकजूट | एकी, ऐक्य, ऐकता |
| 32 | आई | मता, जननी, माउली, मया, मातोश्री |
| 33 | आरसा | दर्पण |
| 34 | गवई | गायक |
| 35 | कष्ट | मेहनत |
| 36 | ग्रंथ | पुस्तक |
| 37 | गनीम | शत्रु, अरी |
| 38 | कट | कारस्थान |
| 39 | आनंद | हर्ष, मोद, संतोष, आमोद |
| 40 | ऊर्जा | शक्ती |
| 41 | आकाश | गगन, नभ, अंबर |
| 42 | आश्चर्य | नवल, अचंबा |
| 43 | आज्ञा | आदेश, हुकूम |
| 44 | आपत्ती | संकट |
| 45 | आसन | बैठक |
| 46 | आस | इच्छा, मनीषा |
| 47 | आसक्ती | लोभ, हव्यास |
| 48 | गाणे | गीत |
| 49 | दानव | राक्षस, दैत्य, असूर |
| 50 | टंचाई | कमतरता |
| 51 | गौरव | सत्कार |
| 52 | दिन | दिवस |
| 53 | ठक | लबाड |
| 54 | घर | सदन, गृह, निवास, भवन |
| 55 | खग | पक्षी, विहाग, अंडज |
| 56 | उपद्रव्य | त्रास, छळ |
| 57 | अहंकार | गर्व, घमंड |
| 58 | खेडे | गाव, ग्राम |
| 59 | ऐश्वर्य | श्रीमंती, वैभव |
| 60 | ख्याती | प्रसिद्धी, कीर्ती |
| 61 | औक्षण | ओवाळणे |
| 62 | आकाश | गगन, नभ, अंबर |
| 63 | करमणूक | मनोरंजन |
| 64 | आयुष्य | जीवन |
| 65 | गणपती | गजानन, लंबोदर, विनायक, एकदंत |
| 66 | कठोर | निर्दय, निष्ठुर |
| 67 | कनक | सोने, कांचन, हेम |
| 68 | कमळ | पंकज, अंबुज, राजीव, पुष्कर |
| 69 | गरुड | खगेंद्र, द्विजराज, वैनतेय |
| 70 | कपाळ | ललाट, भाल, मस्त |
| 71 | गृहिणी | घरधनीण |
| 72 | गाय | धनु, गो, गोमाता |
| 73 | झोका | हिंदोळा |
| 74 | गोष्ट | कथा, कहाणी |
| 75 | ठग | लुटारू |
| 76 | दीन | गरीब |
| 77 | गंध | वास, परिमल |
| 78 | ठेकेदार | कंत्राटदार, मक्केदार |
| 79 | दुजा | दुसरा |
| 80 | ठसा | खून |
| 81 | दुनिया | जग |
| 82 | दुर्दशा | दूरवस्था, दु:स्थिति |
| 83 | डोंगर | पर्वत |
| 84 | दुर्धर | कठीण, गहन |
| 85 | देव | सुर, ईश्वर, ईश, परमेश |
| 86 | दैन्य | दारिद्र्य |
| 87 | ढीग | रास |
| 88 | तलाव | तळे, कासार, सारस, कटाक |
| 89 | तरुण | जवान, युवक |
| 90 | चांदणे | कौमुदी, ज्योत्स्ना, चंद्रिका |
| 91 | तरु | वृक्ष, झाड |
| 92 | तारे | तारका, चांदण्या, नक्षत्रे |
| 93 | छंद | नाद, आवड |
| 94 | छिद्र | भोक |
| 95 | जरा | म्हातारपण |
| 96 | नगर | शहर, पूर, पुरी |
| 97 | तृषा | तहान, लालसा |
| 98 | जिन्नस | पदार्थ |
| 99 | नवनीत | लोणी |
| 100 | तुरुंग | कारागृह, कैदखाना, बंदीखाना |
| 101 | जीर्ण | जुने |
| 102 | नृप | राजा, भोप, भूपती, भोपाळ |
| 103 | थवा | घोळका, गट, जमाव, समुदाय |
| 104 | झुंबड | गर्दी, रीघ |
| 105 | नारळ | श्रीफळ, नारिकेल |
| 106 | दंडवत | नमस्कार |
| 107 | झेंडा | ध्वज, निशाण, पताका |
| 108 | निर्झर | झरा |
| 109 | निर्मळ | स्वच्छ |
| 110 | दागिना | अलंकार, भूषण |
| 111 | डोके | मस्तक, शीर, माथा |
| 112 | घोडा | हय, अश्व, तुरुग, वीर |
| 113 | डोळे | चक्षू, अक्ष, नयन, नेत्र |
| 114 | चेहरा | तोंड, मूख, वदन, आनद |
| 115 | ढग | मेघ, जलद, अभ्र, अबुंद |
| 116 | धरती | धरणे, पृथ्वी, वसुंधरा, मही |
| 117 | चंद्र | रजनीनाथ, शशांक, शशी, सोम |
| 118 | धवल | पांढरे, शुभ्र |
| 119 | धनुष्य | चाप, कोदंड, धनु, तीरकमठा |
| 120 | छडा | तपास |
| 121 | धन | पैसा, संपत्ती, द्रव्य, वित्त, संपदा |
| 122 | तारू | जहाज, गलबत |
| 123 | तिमिर | अंधार, काळोख |
| 124 | जयघोष | जयजयकार |
| 125 | नजराना | भेट, उपहार |
| 126 | तृण | गवत |
| 127 | जिव्हाळा | माया, प्रेम, ममता |
| 128 | नदी | सरिता, तटिनी, जीवनदायीनी |
| 129 | थंड | शीत, गार, शीतल |
| 130 | नाथ | धनी, स्वामी |
| 131 | ज्येष्ठ | मोठा, वरिष्ठ |
| 132 | दंत | दात |
| 133 | झुंज | लढा, संग्राम, संघर्ष |
| 134 | निर्जन | ओसाड |
| 135 | दारा | बायको, पत्नी |
| 136 | दास | नोकर, चाकर |
| 137 | निर | पाणी |
| 138 | फुल | पुष्प, सुमन, कुसुम, सुम |
| 139 | नीच | तुच्छ, अधम, चांडाळ |
| 140 | नेता | नायक, पुढारी |
| 141 | नौदल | आरमार |
| 142 | मानव | मनुष्य, माणूस, नर, मनुज |
| 143 | बाप | वडील, पिता, जनक, जन्मदाता |
| 144 | पती | नवरा, भ्रतार |
| 145 | मित्र | दोस्त, सवंगडी,स्नेही, साथीदार |
| 146 | बेढब | बेडौल |
| 147 | परिमल | सुवास, सुगंध |
| 148 | मुलामा | लेप |
| 149 | बंधू | भाऊ, भ्राता |
| 150 | ब्रीद | प्रतिज्ञा, बाणा |
| 151 | भगिनी | बहिण |
| 152 | मुलगी | तनया, दुहिता, कन्या, तनुजा |
| 153 | पान | पर्ण, पत्र, पल्लव |
| 154 | पोपट | राघू, रावा, शुक, कीर |
| 155 | मूषक | उंदीर |
| 156 | मेष | मेंढा |
| 157 | मोहिनी | भुरळ |
| 158 | भुंगा | भ्रमर, भृंग, अलि, मिलिंद |
| 159 | मंगल | पवित्र |
| 160 | याचक | भिकारी |
| 161 | यातना | दुःख, वेदना |
| 162 | भेद | फरक, भिन्नता |
| 163 | प्रपंच | संसार |
| 164 | युवती | तरुणी |
| 165 | महिमा | थोरवी, मोठेपणा, महात्म्य |
| 166 | प्रताप | पराक्रम, शौर्य |
| 167 | मत्सर | द्वेष, असुया |
| 168 | मार्ग | सडक, पथ, वाट, रस्ता |
| 169 | बहर | हंगाम, सुगी |
| 170 | बक | बगळा |
| 171 | पशू | प्राणी, जनावर |
| 172 | मासा | मीन, मत्स्य |
| 173 | बांधेसूद | रेखीव, सुडौल |
| 174 | पर्वत | नग, अद्री, गिरी, अचल, शैल |
| 175 | बैल | वृषभ, पोळ, खोंड |
| 176 | बंधन | निर्बंध, मर्यादा |
| 177 | पाणी | जल, पय, उदक, वारी |
| 178 | मुलगा | पुत्र, तनय, लेक, नंदन |
| 179 | अत्याचार | अन्याय, जुलूम |
| 180 | भरवसा | विश्वास, खात्री |
| 181 | कृपण | कंजूष, चिकू |
| 182 | भार | ओझे |
| 183 | भान | शुद्ध, जागृती |
| 184 | भाऊबंद | नातेवाईक, आप्त, सगेसोयरे |
| 185 | पंक | चिखल |
| 186 | पंक्ती | रांग, ओळ, पंगत |
| 187 | मौज | मजा, गंमत |
| 188 | भू | जमिन, धरा, भूमी |
| 189 | प्रकाश | उजेड, तेज |
| 190 | प्रज्ञा | लोक, रयत, जनता |
| 191 | यान | अंतराळवाहन |
| 192 | भेकड | भित्रा |
| 193 | प्रतीक | चिन्ह, खून |
| 194 | रात्र | रजनी, निशा, रात, यामिनी |
| 195 | प्राचीन | पूर्वीचा, पुरातन, जुनाट |
| 196 | मनसुबा | बेत, विचार |
| 197 | मकरंद | मध |
| 198 | प्रातःकाळ | सकाळ, उषा, पहाट |
| 199 | रंक | गरीब |
| 200 | लढा | लढाई, संघर्ष |
| 201 | मयूर | मोर |
| 202 | लाडका | आवडता |
| 203 | संदेश | निरोप |
| 204 | शत्रू | अरी, रिपू, वैरी |
| 205 | वर | नवरा, पती |
| 206 | स्वामी | मालक |
| 207 | स्वेद | घाम, घर्म |
| 208 | सूर्य | रवी, भास्कर, भानू, आदित्य |
| 209 | वर्षा | पाउस, पावसाळा |
| 210 | शीघ्र | जलद |
| 211 | संग्राम | युद्ध, समर, संगर, लढाई |
| 212 | सज्जन | संत |
| 213 | समाधान | आनंद, संतोष |
| 214 | वत्स | वासरू, बालक |
| 215 | शीण | थकवा |
| 216 | स्त्री | महीला, वानिता, ललना,कामिनी |
| 217 | वासना | इच्छा |
| 218 | हताश | निराश |
| 219 | साप | सर्प, भुजंग, अही |
| 220 | वायदा | करार |
| 211 | हत्ती | गज, कुंजर |
| 212 | हात | कर, हस्त, पाणि, भुजा |
| 213 | स्वच्छ | नीट, निर्मळ, साफ |
| 214 | हिम | बर्फ |
| 215 | रुक्ष | कोरडे, नीरस |
| 216 | रोष | राग |
| 217 | मलूल | निस्तेज |
| 218 | मंदीर | देऊळ, देवालय |
| 219 | प्रेम | माया, लोग, स्नेह |
| 220 | लाज | शरम, भीड |
| 221 | शर | बाण, तीर, सायक |
| 222 | लावण्य | सौंदर्य |
| 223 | संकल्प | बेत, मनसुबा |
| 224 | शेज | बिछाना, अंथरूण |
| 225 | वंदन | नमस्कार,नमन, अभिवादन |
| 226 | शिकारी | पारधी |
| 227 | काष्ठ | लाकूड |
| 228 | शिक्षक | गुरुजी, गुरु, मास्तर |
| 229 | वीज | चपला, चंचला, तडिता |
| 230 | शिकस्त | पराकाष्टा |
| 231 | वचक | धाक, दरारा |
| 232 | सिंह | वनराज, शार्दुल, केसरी |
| 233 | समुद्र | सागर, सिंधू, रत्नाकर |
| 234 | खत | खेड ,दुःख |
| 235 | वारा | वायु, वात, अनिल, पवन |
| 236 | समय | वेळ |
| 237 | वाली | रक्षणकर्ता, कैवारी |
| 238 | हरिण | मृग, सारंग, कुरंग |
| 239 | संहार | नाश, विनाश, सर्वनाश |
| 240 | विलंब | उशीर |
| 241 | विमल | निर्मळ, निष्कलंक |
| 242 | विवंचना | काळजी, चींता |
| 243 | विद्रूप | कुरूष |
| 244 | स्तुती | प्रशंसा, कौतुक |
| 245 | विनय | नम्रता |
| 246 | हुशार | चतुर, चाणाक्ष |
| 247 | साथ | सोबत, संगत |
| 248 | विस्मय | आश्चर्य, नवल |
| 249 | क्षत | जखम, व्रण, इजा |
| 250 | क्षमा | माफी |
| 251 | सुरेल | गोड |
| 252 | सुंदर | सुरेख, छान, देखणे |
| 253 | व्यथा | दुःख |
| 254 | व्रण | खून, क्षत |
| 255 | क्षीर | दूध |
| 256 | सेवक | दास, नोकर |
| 257 | शव | प्रेत |
| 258 | क्षेम | कल्याण, हित, कुशल |
| 259 | संघ | गट, चमू, समूह |
| 260 | हिंमत | धैर्य, धाडस |
| 261 | साधू | संन्यासी |
| 262 | विस्तृत | विशाल, विस्तीर्ण |
| 263 | होडी | नाव, नका, तर |
| 264 | सुगम | सुलभ, सोपा, सुकर |
| 265 | विलग | सुटे,अलग |
| 266 | विषण्ण | खिन्न, कष्टी |
| 267 | वेश | पोशाख |
| 268 | क्षय | झीज |
| 269 | क्षीण | अशक्त |
| 270 | सीमा | वेस, मर्यादा, शीव |
| 271 | व्याकुळ | दुःखी, कासावीस |
| 272 | क्षुधा | भूक |
| 273 | सैन्य | फौज, दल |
| 274 | शक्ती | बळ, जोर, ताकत, ऊर्जा |
| 275 | संशोधक | शास्त्रज्ञ |
| 276 | अंकुर | कोंब |
| 277 | दाह | उष्णता |
| 278 | पद्धत | रीत |
| 279 | सृष्टी | निसर्ग |
| 280 | प्रवाह | ओहोळ |
| 281 | सान | लहान |
| 282 | सौजन्य | चांगुलपणा |
| 283 | सूर | स्वर |
| 284 | बाग | उद्यान |
| 285 | सांज | संध्याकाळ |
| 286 | फेटा | पागोटे |
| 287 | स्मृती | आठवण |
| 288 | नाच | नृत्य |
| 289 | हजर | उपस्थित |
| 290 | सिंचन | शिंपून, शिडकावा |
| 291 | बादशहा | राजाधिराज |
| 292 | दिवा | दीप |
| 293 | राष्ट्र | देश |
| 294 | बालपण | लहानपण |
| 295 | बिंदू | थेंब |
| 296 | बुद्धी | मती |
| 297 | राजपुत्र | युवराज |
| 298 | शरीर | देह |
| 299 | महिना | मास |
| 300 | यात्रा | सफर |
इ .३ री पर्यंत अध्यापन करताना पाठात अनेक समान अर्थी शब्द आलेले आहेत , त्यांचाच संग्रह या ठिकाणी दिला आहे . त्याच बरोबर संदर्भ म्हणूनही आणखी काही शब्द दिले आहेत.वारंवार वेगवेगळ्या युक्त्या वापरुन या समानार्थी शब्दांचा जास्तीत जास्त सराव केल्यास , विनापाठांतराचेही विद्यार्थी पर्यायांतून समानार्थी शब्द शोधू शकतात.


